"Het voetbal is dood"

[essevee1972]

?De dag dat een makelaar beslist wie wint, is niet veraf?
Spelers die eigendom zijn van investerings?-?fondsen, clubs die kunstmatig worden opgefokt tot topteams, en een wereld?-voetbal?bond die corrupt is tot op het bot: Frank Van Laeken ergert zich blauw aan de wantoestanden in zijn favoriete sport en roept op tot actie. ?Als de Uefa of de Fifa ingrijpt, blijft het altijd bij zachtjes blaffen, maar vooral niet bijten.?

Voor het geld danst de beer, en in het topvoetbal geldt dat des te meer. Ethiek is er ver te zoeken, spelers worden verhandeld als groenten en fruit op een versmarkt, maar de man in de straat trekt het zich amper aan. ?Voetballiefhebbers ?tolereren alles,? zegt Frank Van Laeken, ?alsof die dure transfers en exuberante salarissen doodnormaal zijn. In die zin is de sport te vergelijken met het wielrennen, dat na al die jaren van dopinggebruik nog even populair is. En sportjournalisten mijden dit thema. Zij schrijven liever over de geweldige dribbels van Lionel Messi en Cristiano Ronaldo, of supporteren gewoon mee.? In Excess United kijkt de ex-hoofdredacteur van Sporza n??t de andere kant op.

?Het geperverteerde voetbalcircus vergelijken met de Titanic is stilaan een belediging voor de Titanic.?

Het echte voetbal is dood, meent Van Laeken, alleen beseffen de clubs, de supporters en de meeste voetbaljournalisten dat nog niet. ?Als de mecenassen en rijke oligarchen vertrekken, zal de ramp niet te overzien zijn?, waarschuwt hij. ?Clubs als Chelsea, Manchester City, PSG en Monaco maken onwaarschijnlijk veel schulden. Je zou kunnen zeggen: als die Russen en Arabieren zo gek zijn, is dat hun probleem. Maar wat gebeurt er als sjeik Mansour op een dag zijn speeltje beu is? Niemand is dan in staat om die club te redden. De kans lijkt me klein dat hij zal zeggen: jongens, it was fun. Dat anderhalf miljard dat ik er heb ingestopt, hou dat maar.?

De bedragen mogen in Belgi? dan bescheidener zijn, ook hier zie je op microniveau dezelfde excessen. ?Een club als Lokeren wordt alleen maar rechtgehouden door ?Roger Lambrecht. Zonder Marc Coucke zat Oostende alweer in tweede. Of kijk naar Kortrijk, deze zomer overgenomen door de Maleisische ondernemer Vincent Tan, en Moeskroen, dat met Pini Zahavi een Isra?lische makelaar als eigenaar kreeg.?

Het is enkel wachten op de volgende rijke vreemde vogel die in onze competitie neerstrijkt, zegt Van Laeken. ?Ik weet dat verschillende noodlijdende eersteklassers hebben aangeklopt bij Dirk Degraen ?(tussenpersoon bij de verkoop van Kortrijk, red.) om hen aan een nieuwe eigenaar te helpen.?

?Clubs zouden beter een kijkje nemen bij de bakker om de hoek. Die zal geen winkelmeisje aanwerven dat hem 6.000 euro per maand kost, ook al is ze zeer handig en vlot.?

Dat zoveel clubs in moeilijkheden zitten, hoeft niet te verbazen. De tering naar de nering zetten is een gezegde dat in het voetbalwoordenboek niet voorkomt. Van Laeken: ?Bedrijfsleiders runnen hun zaak heel rationeel ? elke eurocent wordt tien keer omgedraaid, voor hij wordt uitgegeven. Maar eens in het voetbal, willen ze alleen nog maar winnen, handelen ze erg emotioneel en leven ze boven hun stand. Koekjesfabrikant Willy Van den Wijngaert bij KV Mechelen, bijvoorbeeld, of transportondernemer Freddy Van Laer bij Lierse.?

Nochtans zouden enkele simpele rekensommetjes moeten volstaan om een club te leiden. Je telt de verwachte inkomsten (ti-cketverkoop, sponsoring, merchandising...) samen en dat is je maximale budget om mee te werken. E?n blik op de gemiddelde toeschouwersaantallen leert dat zestien profclubs in Belgi? economisch onhaalbaar is. ?Anderlecht, Club Brugge, Standard, AA Gent en Racing Genk doen het goed, KV Mechelen mag ook niet klagen. Al de rest spreekt een te kleine achterban aan, maar probeert wel te wedijveren met de anderen. Als je de provinciale grenzen even vergeet, zie je dat Kortrijk, Zulte Waregem en Moeskroen op een kluit bij elkaar liggen. Probeer dan maar eens grote sponsors aan te trekken.?

En wat opgaat voor ons land, geldt ook internationaal. ?De Duitse Bundesligaclubs spelen gemiddeld voor meer dan 43.000 toeschouwers, de Engelse Premier League-clubs voor meer dan 36.000. Hun economische draagkracht is dus veel groter dan die van Belgische clubs (slechts de 7de competitie in Europa, met gemiddeld zo?n 11.700 kijkers, red.). Dat er een niveauverschil is, is normaal. Het zal er ook altijd zijn. Maar als je daarbovenop nog eens figuren als Abramovitsj en Mansour krijgt, wordt de situatie volledig scheefgetrokken.?

?Voetballers zijn nog altijd lijfeigenen. Alleen verdienen ze nu een pak meer dan twintig jaar geleden.?

Behalve de rol van rijke mecenassen en emotioneel handelende clubleiders hekelt Van Laeken ook de invloed van makelaars. ?Door het Bosman-arrest kwam de macht in het voetbal in hun handen?, klinkt het. ?Zij plaatsen hun spelers zoals het hen uitkomt. H?t voorbeeld is Jorge Mendes, die bijna de volledige Portugese nationale ploeg in zijn portefeuille heeft. Hij vertegenwoordigt ook Jos? Mourinho. Na zijn aanstelling bij Chelsea trokken ook Diego Costa en Radamel Falcao naar Londen. Twee cli?nten van, jawel, Mendes. Dat men dat toeval noemt, aanvaard ik niet.?

Van Laeken verwijst ook naar de laatste voorronde van de Champions League in augustus. ?Valencia nam het daarin op tegen Monaco. 16 van de 22 spelers op het veld werkten samen, of hadden in het verleden samengewerkt, met Mendes. Acht bij Valencia, acht bij Monaco, netjes verdeeld over de twee clubs. Een ongezonde situatie. De dag dat een makelaar beslist wie wint, is niet veraf. Kan ik dat bewijzen? Nee. Is het een re?el gevaar? Absoluut.?

?Er zijn nog zekerheden in het leven: de zon komt op en gaat onder, als het regent, word je nat, en de top van de Fifa is corrupt.?

Dat het niet evident om de uitwassen aan te pakken, erkent Van Laeken. ?Daarvoor heb je organen nodig die onbesproken zijn, en laat nu net daar het schoentje wringen. Zowel de Uefa ? met Michel Platini ? als de Fifa ? met Sepp Blatter ? mist het morele gezag om regels op te leggen aan anderen. Niemand weet wie wel de leiding in handen moet nemen, dus moddert men maar wat aan.?

?Noem me ??n bedrijfssector die zou aanvaarden dat een handvol firma?s door de komst van rijke excentriekelingen jarenlang structureel tientallen miljoenen euro?s verlies lijdt met als enig doel de concurrentie de loef af te steken. De markt zou op haar achterste poten staan, allerlei regulatoren zouden spreken van concurrentievervalsing, rechters zouden strenge veroordelingen uitspreken en dwangsommen opleggen. Maar niet in het topvoetbal, daar blijft het bij zachtjes-blaffen-maar-vooral-niet-bijten.?

?De Financial Fair Play, bijvoorbeeld, is een goed systeem, maar het wordt slecht toegepast. Clubs als Manchester City en PSG liggen niet wakker van hoge boetes, net zoals een rijke snelheidsduivel er bij veroordelingen zijn slaap niet voor laat. Maar neem hem zijn auto af, dan krijg je een ander verhaal. Door teams ??n of meerdere seizoenen uit te sluiten van Europees voetbal, zou je hen wel treffen.?

?Het meest duurzame model in Europa, het Duitse, dreigt te worden onderuitgehaald door het meest perverse, het Engelse.?

Is de toestand hopeloos? Van Laeken verwacht eerder meer dan minder excessen, en nog gekkere uitgaven. ?Steeds meer clubs vallen in exotische handen. Soms met succes, maar voor elk PSG is er ook een Anzji Machatsjkala te vinden.? Hij pleit ervoor om supporters meer macht te geven, naar het voorbeeld van gidsland Duitsland.

?Voorzitters, bestuursleden en spelers zijn passanten geworden. Supporters dragen de club. Dat hebben de bedrijfsleiders in het voetbal nog altijd niet door. In Duitsland mogen aandeelhouders nooit meer dan 49 procent van de aandelen bezitten, alleenheerschappij is er uitgesloten. Bovendien hebben de supporters er verplicht inspraak. Het resultaat: financieel gezonde clubs, die lokaal stevig verankerd zijn, met steeds meer supporters ? in de afgelopen vijftien jaar is het gemiddeld aantal toeschouwers er met 15.000 gestegen.?

?Toch staat dat model onder druk, omdat in de grote competities veel minder restricties gelden. De tv-inkomsten van de armste ?Premier League-club zijn nu even hoog als die van Bayern M?nchen. En in de zomer van 2016 haalt die dubbel zoveel uit tv-rechten als alle Belgische eersteklassers samen. Op termijn is dat onhoudbaar.?