operatie zero
Operatie Zero deed op 10 oktober 2018, zaterdag welgeteld 1.480 dagen geleden, het Belgische voetbal op zijn grondvesten daveren. Gerechtelijke dossiers werden opgestart en begin dit jaar werden 57 mensen in verdenking gesteld. Maar is de sport intussen properder?
‘Voor Operatie Zero werden de regels van de wet al dan niet opzettelijk met de voeten getreden. Dat is veranderd’, zegt advocaat Sébastien Ledure van het sportrechtkantoor Cresta. ‘Nu is iedereen zich ervan bewust dat sommige praktijken niet langer kunnen. De nieuwe generatie toplui is ook beter gekwalificeerd en schuwt de risico’s van frauduleus gedrag.’
Ledure regelde deze zomer de transfer van de Belgische topspits Romelu Lukaku van Chelsea naar Inter Milaan. Hij is een van de mannen die een nieuwe wind door het voetbal doen waaien. Advocaten zoals Ledure breidden hun macht in het wereldje uit ten koste van de traditionele makelaars, die fel onder vuur kwamen.
Experts hebben het over een paleisrevolutie, een machtsgreep van de advocaten ondersteund door de lawine aan onderzoeken bij het federaal parket. Behalve naar Cresta wijzen ze naar Altius. Het kantoor van Grégory Ernes en Sven Demeulemeester verdedigt de belangen van een belangrijk deel van de Belgische clubs en spelers, en regelde de verlenging van Kevin De Bruynes contract bij Manchester City. Samen met Cresta klom het op in de pikorde van het Belgisch voetbal, nadat het verschillende klachten heeft ingediend die tot gerechtelijke procedures hebben geleid.
Byebye voetbalbonzen
Wat is er geworden van de ‘oude’ makelaars, zoals Christophe Henrotay, Didier Frenay en Jacques Lichtenstein, die het ‘spel’ in België domineerden? De eerste twee zijn verwikkeld in rechtszaken, de derde is op zijn retour. ‘Ze zijn nog actief, maar het is duidelijk dat een nieuwe generatie aan zet is’, zegt makelaar Stijn Francis van Stirr Associates, die tot de nieuwe lichting behoort.
Ook veel clubleiders zijn veranderd: Bart Verhaeghe en Vincent Mannaert - hoewel beiden in verdenking werden gesteld in Operatie Zero - bij Club Brugge, Peter Willems bij OHL, Sven Jacques bij Antwerp, Philippe Bormans bij Union en Peter Verbeke bij Anderlecht.
Is er dan geen vuiltje meer aan de lucht? Toch wel, zegt een gespecialiseerde advocaat die anoniem wil blijven. ‘Er lopen nog altijd veel mensen rond die het niet erg vinden om vals te spelen. Deze zomer is duidelijk geworden dat het gesjoemel gewoon voortduurt. Dan denk ik niet alleen aan Mogi Bayat, maar ook aan het fenomeen van de spelersmakelaars die als clubmakelaars worden betaald.’
Andere bronnen wijzen dan weer op veranderingen ten goede, zoals het geleidelijk verdwijnen van de valse scoutingfacturen, de zwartgeldcircuits en de koffertjes met cash. En er is de installatie van een clearinghouse, een orgaan dat sinds de zomer van 2021 transparantie moet brengen over transfers, geldstromen en transacties in onze voetbalcompetitie.
De zaak-Henrotay
De rechtszaken gaan er ondertussen op vooruit, zij het minder snel dan verhoopt. Sky ECC, een grootscheepse operatie tegen de georganiseerde misdaad, kreeg nationale prioriteit. Toch zouden naar verluidt tegen eind dit jaar, begin 2023 meerdere netelige dossiers worden afgerond.
Dat is onder meer zo voor de zaak- Henrotay, genoemd naar de man die de makelaar van verschillende Rode Duivels was en nog steeds de belangen van keeper Thibaut Courtois behartigt. Volgens het federaal parket moeten in het onderzoek nog onderzoeksdaden worden gesteld, waarvan enkele in het buitenland.
‘Er zijn op dit moment drie beschuldigden, en het dossier wordt zeker niet voor begin 2023 afgesloten’, zegt adjunct-federaal procureur Eric Bisschop. De namen zijn bekend: ex-Anderlecht-manager Herman Van Holsbeeck, makelaar Christophe Henrotay en een van zijn ex-medewerkers. De drie, vrij onder voorwaarden, worden vervolgd voor betrokkenheid bij private corruptie, fiscale fraude, witwassen en vereniging van misdadigers.
De zaak-Henrotay leidde tot tientallen huiszoekingen en onderzoeksdaden. De onderzoekers trokken ook naar de Spaanse hoofdstad Madrid, op zoek naar het contract van Rode Duivel Yannick Carrasco. Daarover is nog niet meer bekend.
In 2018, net voor het WK voetbal in Rusland, vertrok de uit Elsene afkomstige Carrasco bij Atletico Madrid, de op twaalf na rijkste ploeg ter wereld. Hij was voor 10,5 miljoen euro verkocht aan de Chinese club Dalian FC. Het Chinese multinationaal conglomeraat Wanda Group is aandeelhouder van beide clubs. De transfersom werd als extreem laag beschouwd. Volgens de onderzoeksinstelling CIES Football Observatory was Carrasco toen 88,4 miljoen waard. Gelijktijdig met de transfer leende Wanda Group 47 miljoen euro aan Atletico, onder het mom van financiële steun.
De ex-clubs van Carrasco dachten een groter deel van de transfers te vangen en voelden zich gedupeerd. Carrasco’s ex-club Diegem Sport vorderde 499.413 euro terug, maar kreeg voor de rechter keer op keer het deksel op de neus.
Schikkingen en een lijkrede
Tegelijk met de zaak-Henrotay lopen nog andere onderzoeken. In het kader van Operatie Zero is er een Nederlandstalig luik dat wordt behandeld door een onderzoeksrechter in Hasselt. Het dossier is afgerond en zit nog altijd op het niveau van de kamer van inbeschuldigingstelling. Het is gebaseerd op de bekentenissen van ‘spijtoptant’ Dejan Veljkovic, onder meer over Bayat. De Antwerpse kamer van inbeschuldigingstelling moet zich buigen over 57 verzoeken voor een verwijzing naar de strafrechter. Toch lijkt het nu al vast te staan dat maar een klein deel van die dossiers daadwerkelijk voor de rechter zal komen. Er wordt druk onderhandeld over minnelijke schikkingen.
Een ander dossier is dat van de voetbalclub Moeskroen. Daar is de belangrijkste beschuldigde de Israëliër Pini Zahavi, wellicht een van de machtigste drie makelaars ter wereld. Het dossier is afgerond door de onderzoeksrechter en overgemaakt aan het parket. De beschuldigingen die tot dusver bekend zijn geraakt, zijn oplichting, witwassen en valsheid in geschrifte. Het toekomstige proces zal sowieso vooral als een lijkrede klinken: de club uit Henegouwen heeft op 31 mei jongstleden het faillissement aangevraagd.
Tot slot is er de verkoop van Anderlecht aan Marc Coucke. Die haalde in september 2021 de krantenkoppen toen hij niet alleen het advocatenkantoor Clifford Chance beschuldigde, maar ook de hele voormalige top van de club én makelaar Christophe Henrotay. Coucke zegt 5 miljoen euro lichter te zijn gemaakt bij de verkoop.
Rechter Laurence Heusghem heeft het onderzoeksdossier nog niet overgemaakt, omdat nog bijkomende onderzoeksdaden moeten worden verricht. Op het federaal parket wordt gefluisterd dat het voor 31 december zou worden afgerond, en dat Coucke zich wel degelijk burgerlijke partij heeft gesteld.
Julien Balboni
